Według badań epidemiologicznych, niedobór witaminy D może dotyczyć ponad 90 proc. dorosłych Polaków. Tymczasem przybywa dowodów, że biologicznie czynna forma witaminy D3 wykazuje wielokierunkowe działanie na organizm, które nie ogranicza się tylko do układu kostnego i profilaktyki krzywicy. Witamina D3 wywiera wpływ na ekspresję 2000–3000 genów oraz na funkcje wielu tkanek i narządów. Jej niedobory mogą mieć związek z większą zapadalnością na choroby cywilizacyjne.
Wielokierunkowe działanie witaminy D
Cholekalcyferol – witamina D3 (podobnie jak ergokalcyferol – witamina D2) nie wykazuje aktywności biologicznej. Do przekształcenia w aktywną postać witaminy D (1,25-dihydroksycholekalcyferol, kalcytriol) dochodzi w wyniku szeregu procesów biochemicznych.
Aktywną formę witaminy D3 przez dekady klasyfikowano jako witaminę rozpuszczalną w tłuszczach, której działanie ogranicza się do korzystnego wpływu na gospodarkę wapniowo-fosforanową i układ kostny (zapobiegania krzywicy u dzieci i osteoporozie u osób starszych). Obecnie uważa się, że witamina D3 to prohormon. Jej aktywna forma natomiast wykazuje cechy hormonu i działa ogólnoustrojowo – jest istotnym czynnikiem transkrypcyjnym, który reguluje ekspresję wielu genów.
Biologicznie czynna forma witaminy D3 działa na poziomie komórkowym za pośrednictwem receptorów wewnątrzkomórkowych, które znajdują się w wielu tkankach i narządach, m.in. nerkach, jelitach, sercu, naczyniach, przytarczycach. Wskazuje to na wielokierunkowe działanie witaminy D3.
Witamina D3 – na co pomaga i czemu zapobiega?
Z grupy witamin D najważniejsza jest witamina D3. Na co pomaga i jak działa?
Klasyczne działanie witaminy D polega na udziale w procesach niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania układu kostnego (w resorpcji wapnia i fosforanów w jelitach, w transporcie wapnia). Witamina D wpływa na gospodarowanie fosforanami przez nerki, zatem uczestniczy w regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej (jest istotnym czynnikiem rozwoju i mineralizacji tkanki kostnej).
Jednak aktywny metabolit witaminy D3 wykazuje działanie również poza układem kostnym. Wyniki badań obserwacyjnych dokumentują szereg korzyści wynikających z jego wpływu na organizm. Witamina D3 wzmacnia układ odpornościowy (wspiera procesy proliferacji i różnicowania komórek układu immunologicznego). Jej niedobór może wiązać się z rozwojem wielu chorób cywilizacyjnych, np. chorób sercowo-naczyniowych, nowotworowych, autoimmunologicznych, cukrzycy typu 2, otyłości, zaburzeń neuropoznawczych, astmy oskrzelowej i in.
Jak zapobiegać niedoborom witaminy D?
Niedobory witaminy D są skutkiem małej ekspozycji na promieniowanie słoneczne (np. pracy w budynkach) i diety ubogiej w witaminę D. Jak im zapobiegać?
Głównym źródłem witaminy D pozostaje synteza skórna, ponieważ zawartość w produktach spożywczych jest niewielka. Podstawowymi źródłami pokarmowymi są ryby i ich przetwory oraz produkty nabiałowe: jaja, sery żółte.
Ze względu na znaczną trudność w pozyskiwaniu witaminy D wyłącznie takimi drogami, można rozważyć jej suplementację.
0 komentarzy