Biznes

Czym jest projektowanie uniwersalne?


Konieczność dostosowywania obiektów do potrzeb osób niepełnosprawnych wywołała dyskusję o zmianie w planowaniu przestrzeni publicznych. Efektem tej debaty jest Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych ONZ oraz rządowy program Dostępność Plus, które zmieniają w obowiązek wcześniejsze zalecenia o zmniejszaniu barier dla osób niepełnosprawnych. Projektowanie uniwersalne jest jedną z podstawowych strategii eliminowania barier dla wszystkich osób z trwałymi lub czasowymi ograniczeniami. Jakie są jego podstawowe założenia?

Co to jest projektowanie uniwersalne?

Zgodnie z definicją projektowanie uniwersalne to projektowanie produktów i otoczenia w taki sposób, aby w największym możliwym stopniu były one dostępne dla wszystkich ludzi, bez potrzeby adaptacji czy stosowania wyspecjalizowanych rozwiązań. Strategię tę możemy więc uznać za jedną z form promowania równości i możliwości uczestnictwa w życiu społecznym wszystkich obywateli, bez względu na ich czasowe lub trwałe ograniczenia. Ma ona na celu kreowanie przestrzeni wolnej od jakichkolwiek barier, utrudniających poruszanie się i korzystanie z obiektów, urządzeń przez osoby z ograniczeniami w mobilności lub percepcji.

Warto podkreślić, że w ramach uniwersalnego projektowania uwzględnia się nie tylko osoby niepełnosprawne, ale także rodziców z wózkami dziecięcymi, osoby z tymczasowymi kontuzjami, czy również osoby przemieszczające się z ciężkimi bagażami. Zasady tej strategii dotyczą nie tylko przestrzeni i budynków użyteczności publicznej, ale także stron internetowych projektów i instytucji, które realizują fundusze europejskie.

Najważniejsze założenia projektowania uniwersalnego

Uniwersalne projektowanie jest strategią, która zakłada eliminowanie wszystkich możliwych do przewidzenia barier już na etapie planowania inwestycji. Dzięki temu przestrzeń nie musi być dodatkowo dostosowywana do potrzeb osób niepełnosprawnych. Główne założenia projektowania uniwersalnego mówią o:

  • sprawiedliwym wykorzystaniu – wszyscy, bez względu na możliwości i umiejętności, powinni mieć taki sam, równy dostęp do obiektu czy urządzenia, bez konieczności stosowania zastępczych środków dostosowanych dla określonej grupy,
  • elastyczności użytkowania – projekt uniwersalny uwzględnia szeroki zakres indywidualnych możliwości użytkowników, odbiorcy powinni mieć wybór między różnymi metodami użytkowania, dostosowanie projektu powinno obejmować np. praworęcznych i leworęcznych użytkowników,
  • prostej i intuicyjnej obsłudze – obiekty czy urządzenia powinny być intuicyjne w obsłudze, dzięki czemu użytkownicy o różnych preferencjach, możliwościach i umiejętnościach swobodnie korzystają z proponowanych rozwiązań, duże znaczenie ma uporządkowanie informacji w zależności od stopnia ich ważności, należy unikać podawania zbędnych wiadomości,
  • zauważalności informacji – dzięki różnym formom przekazu (obraz, słowo, dotyk) oraz odpowiedniemu kontrastowi między przekazem a otoczeniem, informacje stają się czytelne i łatwe w odbiorze bez względu na ograniczenia,
  • tolerancji błędu – minimalizowanie zagrożeń i negatywnych skutków zarówno przypadkowego, jak i zamierzonego działania zwiększają bezpieczeństwo, jednocześnie redukując kolejne bariery, konieczne jest stosowanie odpowiednich ostrzeżeń przed ewentualnymi zagrożeniami, a projekt powinien ograniczać czynności, które wymagają skupienia lub wywołują znużenie,
  • niewielkim wysiłku fizycznym – projektowana przestrzeń, obiekt czy urządzenie powinny być ergonomiczne, wygodne w użyciu, powinny także wymagać jak najmniejszego wysiłku fizycznego,
  • dostępnych i użytecznych wymiarach i przestrzeniach – bez względu na mobilność, wielkość i postawę użytkowania przestrzeń, urządzenie czy obiekt powinny być łatwo dostępne, istnieje konieczność stosowania odpowiednio szerokich przejść czy podjazdów, informacje powinny być dostępne dla osób o różnym wzroście oraz dla osób jeżdżących na wózku inwalidzkim, równie dostępne powinny być uchwyty czy klamki.

Projektowanie uniwersalne to kompleksowa strategia, zapobiegająca powstawaniu barier. Zdarza się jednak, że nie można uniknąć wszystkich przeszkód i niedogodności. W takiej sytuacji uruchamiane jest drugie narzędzie, które pomaga przystosowywać przestrzeń publiczną do potrzeb wszystkich jej użytkowników.

Mechanizm racjonalnych usprawnień pozwala wprowadzić zmiany redukujące bariery wszędzie tam, gdzie ich uniknięcie było niemożliwe. Projektowanie uniwersalne jest jednak priorytetową strategią, dzięki której życie nas wszystkich ma stać się łatwiejsze.

comments icon0 komentarzy
0 komentarze
719 wyświetleń

Napisz komentarz…

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *